ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΜΑΘΗΤΙΚΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟ ΔΟΚΙΜΙΟΥ ΤΟΥ ΙΔΡΥΜΑΤΟΣ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ ΜΕ ΘΕΜΑ:

«1913-2013: 100 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΩΣΗ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ ΜΕ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ»

ΜΑΘΗΤΡΙΑ:

Ιωάννα Σφακιανάκη

από το Γυμνάσιο Ανωγείων.

Η Κρήτη είναι το μεγαλύτερο νησί της Ελλάδας, το οποίο έχει περάσει από πολλούς πολέμους και 400 χρόνια υπό τουρκικό ζυγό. Όμως πάλεψε για τη διατήρηση της ειρήνης και την ένταξη του νησιού στην Ελλάδα, με μεγάλη προσπάθεια. Η χειρότερη περίοδος στη ζωή των Κρητικών ξεκινάει το 1453, όταν κατέλαβαν το νησί οι Οθωμανοί. Για την Ελλάδα τα πράγματα δεν ήταν τόσο άσχημα γιατί οι Μεγάλες Δυνάμεις ( Αγγλία, Γαλλία, Ρωσία ) συνεισέφεραν στην δημιουργία του νέου κράτουυς. Έτσι για περίπου 85 χρόνια είχε ξεσπάσει ένα πρόβλημα που ονομάστηκε Κρητικό Ζήτημα και αποτελούσε τις προσπάθειες των Κρητικών να ενταχθούν στο Ελληνικό κράτος. Εκείνη την περίοδο υπήρξαν πολλές επαναστάσεις και ήταν έντονη η ανάμειξη των Μεγάλων Δυνάμεων. Ο Σουλτάνος για να ηρεμήσει τους Κρητικούς διεξήγαγε 2 τοπικά συντάγματα, τον Οργανικό Νόμο και τη Σύμβαση της Χαλέπας, τα οποία ήταν υπέρ των Χριστιανών. Μετά από καιρό η Κρήτη γίνεται αυτόνομη περιοχή, όμως δεν ενσωματώνεται στην Ελλαδα, εξαιτίας της παρέμβασης των Δυνάμεων. Ύπατος Αρμοστής ορίζεται ο πρίγκιπας της Ελλάδας Γεώργιος και πρωθυπουργός ένας νέος πολιτικός ο Ελευθέριος Βενιζέλος. Η Ένωση τελικά γίνεται το 1913 με τη συνθήκη του Λονδίνου. Αυτά ακριβώς είναι τα γεγονότα.

Όμως είναι μόνο ιστορικά γεγονότα, τα οποία φυσικά και είναι αληθινά αλλά δεν αναδεικνύουν τα συναισθήματα των ανθρώπων. Για τους ιστορικούς πηγές αποτελούν πολλές φορές τα ποιήματα, που είχαν γραφτεί εκέινη την εποχή. Μερικοί ποιητές εχουν μείνει στην ιστορία για τα συγγραματά τους, όπως ο Κωστής Παλαμάς, ενώ άλλοι δεν είναι τόσο γνωστοί, βέβαια δεν έχουν χαθεί, για παράδειγμα ο Ελευθέριος Βρέλλος, ο Γεώργιος Σουρής ή ο Ιωάννης Πολέμης. Όλοι αυτοί είναι λόγιοι άνθρωποι που έζησαν εκείνη την εποχή και βίωσαν από πρώτο χέρι σκληρά και βίαια γεγονότα της εποχής. Ο καθένας λοιπόν γράφει, αλλά στα ποιηματά τους αντανακλάται η προσωπικότητά τους γι? αυτό και όλα είναι τόσο όμοια και τόσο διαφορετικά. Παρ? όλο που όλα είναι όμοια ως προς το σκοπό τους να επαινέσουν τους ανθρώπους για τα κατορθωματά τους, είναι πολύ διαφορετικά στην μορφή και την έκφραση. Βέβαια από συγκρίσεις φαίνεται ότι όλα αναφέρονται στην ελευθερία, στην χαρά που προκαλείται από την απελευθέρωση και το αίσθημα της προσφοράς στην πατρίδα. Ακόμα αναφέρεται στην τιμή και στο αίμα που χύθηκε, για ένα σκοπό και μόνο, την ελεύθερη ζωή, χωρίς κάποιον να κινεί τους ανθρώπους και να ορίζει τις ζωές τους. Ακόμα, από συγκρίσεις φανερώνεται ότι είναι το κάθε ποίημα ξεχωριστό.

Αυτό αποδεικνύεται όταν τα ποιήματα αναλυθούν ένα-ένα. Για παράδειγμα ο Βρέλλος ξεκινάει το ποίημά του ?Εθνικό Πανηγύρι? με μία έκκληση προς τους Κρητικούς. Χαρακτηριστικά τους λέει «Χαρήτε Κρητικόπουλα». Συνεχίζοντας αναφέρεται στην ελεύθερη πλέον Κρήτη, πόσο τρανή είναι, που στο κάστρο του Φιρκά απελευθερώθηκε, μετά από πολλούς αγώνες και παραπανίσιες πίκρες. Στη συνέχεια αναφέρει ότι ο βασιλιάς ύψωσε τη γαλαζόλευκη σημαία που τώρα κυματίζει από τον άνεμο της θάλασσας και των βουνών.

Ο Πολέμης από την άλλη, σε ένα άτιτλο ποίημα του, ξεκινάει δυναμικά, με την τόσο μεγάλη ανδρέια των Κρητικών που μεριάζουν κάστρα, νησιά, πολιτίες και χώρες για να διαβεί η Κρήτη, όπως χαρακτηριστικά σημειώνει στην πνευματική του δημιουργία. Επιπροσθέτως συνεχίζει σημειώνοντας τις προσπάθιες για απελευθέρωση. Ακόμη για να τονίσει την προσπάθεια, την σφραγίζει με μυθικά όντα όπως δράκους. Στο τέλος συμβολίζει την Κρήτη με κόρη, έτσι αναδεικνύει την αγάπη των Κρητικών για την Πατρίδα. Επιπλέον αναφωνεί την επιθυμία του να έρθει επιτέλους στο ελεύθερο ακρογιάλι και να φύγει από το σκλαβωμένο. Λέγοντας «την επιθυμία μου» μέσα στο κείμενο, ο Πολέμης εννοεί την επιθυμία όλων να γίνει η Κρήτη ελεύθερη. Τέλος αναφέρει τα βάσανα με παρόμοιο τρόπο, ότι θαλασσοδάρθηκε η Κρήτη, δηλαδή χτυπήθηκε αρκετά και αιματοπνίγηκε, ότι είχε απώλειες αλλά είναι ακόμα ζωντανή.

Ένα άλλο υπέροχο άτιτλο ποίημα του Σουρή έχει πολλούς συμβολισμούς. Ξεκινάει το ποιημά του λιγάκι ειρωνικά καθώς λέει ότι προστάτες της Κρήτης πήγαν και κατέβασαν τη Κρητική σημαία από το κάστρο του Φιρκά που είχε υψωθεί με τελετή μετά τη συνθήκη του Λονδίνου. Προστάτες ονομάζει τις Μεγάλες Δυνάμεις, οι οποίες ήταν με το ελληνικό μέρος όσο είχαν κοινά συμφέροντα. Μέσα απο το συμβολισμό ?προστάτες? ο Σουρής σατιρίζει τη βοήθεια των Δυνάμεων και προειδοποιεί τους ανθρώπους να έχουν εμπιστοσύνη μονάχα στους εαυτούς τους και στη δύναμη που έχουν ενωμένοι. Τελικά ενθαρρύνει και δικαιώνει τους ανθρώπους με μία μεταφορά λέγοντας ότι αν και η σημαία τους δεν είναι κρεμασμένη να κυματίζει περήφανα, βρίσκεται στις καρδιές παλικαριών και κυματιζει όχι μονάχα περήφανα αλλά και με ανδρεία.

Ο Κωστής Παλαμάς μέσα από ένα ποίημα του, ονομασμένο ?Βωμοί?, γραμμένο το 1915 λίγο μετά την Ένωση, γράφει ένα ποίημα, το οποίο αναφέρεται και εκφράζει κάθε πιθανό συναίσθημα πριν την απελευθέρωση και κάνει μία ευχή να δει ελεύθερη την πολυαγαπητή Κρήτη. Στο πρώτο μισό του ποιήματος δίνει τα χαρακτηριστικά της Κρήτης. Αναλυτικότερα αναφέρει ότι το νησί αυτό είναι της αστραπής και της βροντής, δηλαδή είναι επαναστατικό και διεκδικεί με δυναμισμό την επιθυμία του για ζωή χωρίς περιορισμούς, επιπροσθέτως αναφέρει ότι η Κρήτη είναι ο φόβος των τυράννων.      Ενώ στο δεύτερο μισό του ποιήματος επιθυμεί να δει την Κρήτη όπως τη φαντάζεται, τρανή κορώνα της Ελλάδας .

Ο Κωστής Παλαμάς στη ζωή του είχε γράψει πάρα πολλά ποιήματα και σήμερα σώζονται πολλές από τις δημιουργίες του, βέβαια ορισμένα δεν έχουν σωθεί ολόκληρα ή απλά δεν έχουν τίτλους, όπως είναι και αυτό που ακολουθεί. Ξεκινώντας ο ποιητής μιλάει για την ώρα της δικαιοσύνης, η οποία ήρθε επιτέλους και είναι δίκης οφθαλμός, ότι δηλαδή θα γίνει και θα είναι γνωστό θα μπορούν να το δουν όλοι. Θα γιορτάσουν για τα κατορθώματα τους με ψαλμούς και εδώ φανερώνεται το θρησκευτικό στοιχείο. Ακόμη θα γιορτάσουν με τραγούδια, θα χτυπούν χαρμόσυνα οι καμπάνες και επιτέλους θα δικαιωθούν οι μανάδες που θυσίαζαν τα παιδιά τους και δεν γνώριζαν αν θα έχουν παιδιά την επόμενη μέρα. Στο δεύτερο μισό του ποιήματος μας αναφέρει ότι ξεκινάει ένας πυρρίχιος, επαναστατικός χορός. Τέλος το ποίημά του λέει ότι η φύση τρέφει και μεγαλώνει και τα δέντρα της με νερό ενώ σε αυτόν το νόμο της φύσης αντιτίθεται ο πόλεμος, ο οποίος τρέφετε και μεγαλώνει με το αίμα και τις ζωές που παίρνει.

Όλοι αυτοί οι ποιητές του εικοστού αιώνα το πρώτο συναίσθημα που νιώθουν είναι η αγαλλίαση και η υπερηφάνεια για την ελευθερία τους και της Ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα. Όλοι όσοι έρχονται σε επαφή με τα ποιήματα αυτά καταλαβαίνουν ότι περνούν σιωπηλά μηνύματα. Μερικά από αυτά είναι η αξία της ελευθερίας, το μήνυμα της ελπίδας και της δικαίωσης που πάντα στο τέλος ανταμείβει αυτόν που το αξίζει και που μάχεται με όλες του τις δυνάμεις. Εκείνη την εποχή οι άνθρωποι ποτέ δεν πίστευαν ότι θα τα κατάφερναν ενάντια σε υπέρτερες δυνάμεις και όμως πάλεψαν για τα θέλω και τα πιστεύω τους και τα κατάφεραν. Σήμερα για μας η Ένωση δεν αποτελεί μονάχα ένα ιστορικό γεγονός αλλά και ένα σύμβολο που μας δείχνει ότι όταν επιθυμούμε κάτι και μαχόμαστε σκληρά για να το κατορθώσουμε μπορούμε να πετύχουμε τα πάντα.

Ιωάννα Σφακιανάκη

ΠΗΓΕΣ ΠΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΑ:

Το σχολικό βιβλίο ιστορίας της Γ? Γυμνασίου.

Προσωπικές σημειώσεις στο μάθημα της ιστορίας.